۱- اگر تاسی را بیندازیم، چقدر احتمال دارد:
الف) عدد رو شده زوج باشد.
ب) عدد رو شده زوج و از ۲ بزرگتر باشد.
ج) عدد رو شده زوج و اول باشد.
د) عدد رو شده از ۳ کمتر باشد.
پاسخ تشریحی:
در پرتاب یک تاس، مجموعهی تمام حالتهای ممکن (فضای نمونه) $S = \{1, 2, 3, 4, 5, 6\}$ است. پس تعداد کل حالتها $n(S)=6$ میباشد.
**الف) عدد رو شده زوج باشد:**
* پیشامد مطلوب: $A = \{2, 4, 6\}$
* تعداد حالتهای مطلوب: $n(A) = 3$
* احتمال: $P(A) = \frac{n(A)}{n(S)} = \frac{3}{6} = \frac{1}{2}$
**ب) عدد رو شده زوج و از ۲ بزرگتر باشد:**
* پیشامد مطلوب: $B = \{4, 6\}$
* تعداد حالتهای مطلوب: $n(B) = 2$
* احتمال: $P(B) = \frac{n(B)}{n(S)} = \frac{2}{6} = \frac{1}{3}$
**ج) عدد رو شده زوج و اول باشد:**
* تنها عددی که هم زوج و هم اول است، عدد ۲ میباشد.
* پیشامد مطلوب: $C = \{2\}$
* تعداد حالتهای مطلوب: $n(C) = 1$
* احتمال: $P(C) = \frac{n(C)}{n(S)} = \frac{1}{6}$
**د) عدد رو شده از ۳ کمتر باشد:**
* پیشامد مطلوب: $D = \{1, 2\}$
* تعداد حالتهای مطلوب: $n(D) = 2$
* احتمال: $P(D) = \frac{n(D)}{n(S)} = \frac{2}{6} = \frac{1}{3}$
۲- اگر خانوادهای دارای سه فرزند باشد، اولاً مجموعهی همهی حالتهای ممکن را تشکیل دهید (هر عضو این مجموعه را به طور مثال به صورت (د, پ, پ) نمایش دهید). ثانیاً چقدر احتمال دارد این خانواده دارای دو دختر (یعنی دقیقاً دو دختر) باشد؟
پاسخ تشریحی:
برای حل این مسئله، از نماد «د» برای دختر و «پ» برای پسر استفاده میکنیم.
**اولاً: تشکیل مجموعهی همهی حالتهای ممکن (فضای نمونه S)**
برای سه فرزند، $2 \times 2 \times 2 = 8$ حالت ممکن وجود دارد. این حالتها عبارتند از:
$S = \{ (د,د,د), (د,د,پ), (د,پ,د), (پ,د,د), (د,پ,پ), (پ,د,پ), (پ,پ,د), (پ,پ,پ) \}$
بنابراین، تعداد کل حالتهای ممکن $n(S) = 8$ است.
**ثانیاً: احتمال داشتن دقیقاً دو دختر**
پیشامد مطلوب (A) حالاتی است که خانواده دقیقاً دو فرزند دختر داشته باشد. با مراجعه به مجموعهی S، این حالتها را پیدا میکنیم:
$A = \{ (د,د,پ), (د,پ,د), (پ,د,د) \}$
تعداد حالتهای مطلوب برابر با $n(A) = 3$ است.
احتمال این پیشامد برابر است با:
$P(A) = \frac{\text{تعداد حالتهای مطلوب}}{\text{تعداد کل حالتها}} = \frac{n(A)}{n(S)} = \frac{3}{8}$
بنابراین، احتمال داشتن دقیقاً دو دختر در یک خانوادهی سه فرزندی، $ \frac{3}{8} $ است.
۳- در جعبهای ۳ مهرهی قرمز و ۴ مهرهی آبی و ۵ مهرهی سبز وجود دارد. اگر ۱ مهره را تصادفی از این جعبه خارج کنیم، چقدر احتمال دارد:
الف) این مهره آبی باشد.
ب) این مهره سبز نباشد.
ج) این مهره قرمز یا سبز باشد.
پاسخ تشریحی:
ابتدا تعداد کل مهرهها را در جعبه محاسبه میکنیم:
تعداد کل مهرهها = (تعداد مهرههای قرمز) + (تعداد مهرههای آبی) + (تعداد مهرههای سبز)
$n(S) = 3 + 4 + 5 = 12$
پس تعداد کل حالتهای ممکن برای انتخاب یک مهره، ۱۲ است.
**الف) احتمال آبی بودن مهره:**
* تعداد حالتهای مطلوب (مهرههای آبی): $n(A) = 4$
* احتمال: $P(A) = \frac{n(A)}{n(S)} = \frac{4}{12} = \frac{1}{3}$
**ب) احتمال سبز نبودن مهره:**
* «سبز نبودن» یعنی مهره «قرمز یا آبی» باشد.
* تعداد حالتهای مطلوب (مهرههای قرمز و آبی): $n(B) = 3 + 4 = 7$
* احتمال: $P(B) = \frac{n(B)}{n(S)} = \frac{7}{12}$
**ج) احتمال قرمز یا سبز بودن مهره:**
* تعداد حالتهای مطلوب (مهرههای قرمز و سبز): $n(C) = 3 + 5 = 8$
* احتمال: $P(C) = \frac{n(C)}{n(S)} = \frac{8}{12} = \frac{2}{3}$
۴- اگر تاسی را دو بار بیندازیم (یا دو تاس آبی و قرمز را با هم بیندازیم)، چقدر احتمال دارد:
(اگر مجموعهی همهی حالتهای ممکن را S بنامیم، $n(S) = 36$ )
الف) هر دو بار، عدد اول رو شود.
ب) دو عدد رو شده، مثل هم باشد.
ج) دو عدد رو شده، مضرب ۳ باشد.
د) مجموع دو عدد، ۷ باشد.
پاسخ تشریحی:
در پرتاب دو تاس، تعداد کل حالتهای ممکن $6 \times 6 = 36$ است. ($n(S) = 36$)
**الف) هر دو بار، عدد اول رو شود:**
* اعداد اول روی تاس: $A = \{2, 3, 5\}$ (۳ حالت)
* تعداد حالتهای مطلوب: (تعداد حالتهای تاس اول) × (تعداد حالتهای تاس دوم) = $3 \times 3 = 9$
* این حالتها عبارتند از: $(2,2), (2,3), (2,5), (3,2), (3,3), (3,5), (5,2), (5,3), (5,5)$
* احتمال: $P(A) = \frac{9}{36} = \frac{1}{4}$
**ب) دو عدد رو شده، مثل هم باشد:**
* حالتهای مطلوب: $B = \{(1,1), (2,2), (3,3), (4,4), (5,5), (6,6)\}$
* تعداد حالتهای مطلوب: $n(B) = 6$
* احتمال: $P(B) = \frac{6}{36} = \frac{1}{6}$
**ج) هر دو عدد رو شده، مضرب ۳ باشد:**
* اعداد مضرب ۳ روی تاس: $C = \{3, 6\}$ (۲ حالت)
* تعداد حالتهای مطلوب: $2 \times 2 = 4$
* این حالتها عبارتند از: $(3,3), (3,6), (6,3), (6,6)$
* احتمال: $P(C) = \frac{4}{36} = \frac{1}{9}$
**د) مجموع دو عدد، ۷ باشد:**
* حالتهای مطلوب: $D = \{(1,6), (2,5), (3,4), (4,3), (5,2), (6,1)\}$
* تعداد حالتهای مطلوب: $n(D) = 6$
* احتمال: $P(D) = \frac{6}{36} = \frac{1}{6}$